In de langverwachte prequel van de populaire reeks De hongerspelen bedankt schrijver Suzanne Collins haar lezers voor het meeleven: 'Ook al wist je hoe het zou aflopen.' Logisch, want dat de 16-jarige hoofdpersoon Haymitch Abernathy als enige van 48 generatiegenoten een arena overleeft die gruwelijker is dan ooit tevoren, dat weten de fans al. Kennelijk is Collins dit keer op iets anders uit dan spanning. Maar wat?

De eerste delen van de serie, waarvan volgens de uitgever wereldwijd meer dan honderd miljoen exemplaren zijn verkocht, vertellen hoe Katniss Everdeen na het winnen van haar editie van de spelen wordt gedwongen nóg een keer mee te doen.

Opstand

Op dat moment breekt er een opstand uit tegen het Capitool, dat al 75 jaar lang jongens en meisjes uit de twaalf arme districten van het postapocalyptische Panem tegen elkaar laat vechten in een live uitgezonden, flitsend gemonteerd televisieprogramma van meerdere dagen. Waarom komt die opstand niet veel eerder?

Dageraad boven de boete speelt zich 25 jaar eerder af tijdens de hoogtijdagen van de onderdrukking en stelt precies die kritische vraag: is een meerderheid die zich weigert te verzetten niet medeschuldig aan de leugens en schaamteloze macht van een minderheid? Een interessante en dringende kwestie, zeker in het licht van de huidige grimmige ontwikkelingen in de Verenigde Staten, waarnaar Collins nog openlijker dan in haar eerdere boeken verwijst.

En dat is nu net waar de tienerserie - de enige die het verkoopsucces van de veel bravere Harry Potter benadert - haar aantrekkelijkheid aan dankt: de duistere vergelijking met onze eigen tijd.

Op het vlakke opstelproza van Collins is wel het nodige aan te merken. Met twaalf districten en 48 deelnemers heeft ze het zichzelf onnodig moeilijk gemaakt. Dat zijn veel te veel landschappen, achtergronden en personages om een gezicht te krijgen dat beklijft. Karikaturale personages die maar een paar alinea's blijven leven, worden op een gegeven moment met murw schouderophalen begroet.

Het is de grootmoedige schelm Haymitch die ervoor zorgt dat het verhaal toch blijft boeien. We leren hem kennen op weg van een illegale drankstokerij naar zijn grote liefde, vernoemd naar de onbereikbare Lenore uit het sombere The Raven van Edgar Allan Poe, daaruit citeert Collins overvloedig.

Vernedering

Haymitch, die vast ook niet toevallig dezelfde achternaam heeft als de mensenrechtenactivist Ralph Abernathy, wordt rebel tegen wil en dank. Hij vecht voor Lenore omdat hij ertoe gedwongen wordt. De kans die hij krijgt om de Hongerspelen te saboteren, neemt hij op de koop toe. Dat komt hem duur te staan.

In dat betekenisvol balanceren tussen kracht en kwetsbaarheid, lichtvoetigheid en zelfopoffering is de prequel wél geslaagd. Wie zich verzet, wacht vernedering en de dood, wie zich niet verzet ook. Wat kies je? En maakt dat uit? Daar laat het indrukwekkend wrange Dageraad boven de boete de lezers zich 450 bladzijden ongemakkelijk over voelen. Want die weten al: dit komt pas over 25 jaar goed.

Welkom terug in Panem. De wereld waar ook de eerdere delen van de Hongerspelen zich hebben afgespeeld. Lezers van de eerdere boeken zullen een groot aantal personages zeker nog herkennen van de trilogie rond Katniss en Peeta. Deze keer neemt Suzanne Collins je mee voor een tweede prequel. De eerste prequel, De ballade van slangen en zangvogels, speelde zich 64 jaar voor De Hongerspelen af. Nu dient het vijftigjarig bestaan van de Hongerspelen zich aan.

Je stapt opnieuw in het verhaal op de dag van de boete in district 12. Ter ere van de Kwartskwelling worden er deze keer twee keer zoveel tributen de arena ingestuurd. En dan blijkt dat Haymitch Abernathy het hoofdpersonage van dit verhaal zal worden. Haymitch heeft na de boete een afspraak met zijn meisje, en hoopt vooral dat alles in hun voordeel uitdraait. Maar –zoals lezers van de eerdere delen al weten– draait deze dag niet in Haymitch' voordeel uit. Even later maakt hij namelijk zelf deel uit van de Hongerspelen als één van de vier tributen van District twaalf.

Als je de eerdere delen van De Hongerspelen graag hebt gelezen, ga je dit boek zeker ook kunnen appreciëren. De verhaallijn en de schrijfstijl zijn heel gelijkaardig. Het wordt als snel duidelijk dat ook in deze versie van de Hongerspelen dodelijke trucjes worden gebruikt, en dat het leven van de tributen voor president Snow en de inwoners van het Capitool weinig waarde heeft. Verder merk je ook dat de districten ook toen al in opstand probeerden te komen tegen het Capitool. En dat Snow ook toen al gruwelijke en daardoor efficiënte praktijken gebruikte om de disctrictsbewoners onder de duim te houden.

Het is een aanrader om de volgorde waarin de boeken werden geschreven als lezer te respecteren. Dan start je dus met de trilogie rond Katniss en Peeta. Daarna de eerste prequel en als slot deze Dageraad boven de boete. Op die manier vormt dit verhaal een mooie afsluiter, en wordt de Hongerspelen-geschiedenis steeds rijker gevuld. En wordt je kennis van de personages deel bij deel groter. Collins maakt er zeker geen onverwacht nieuw iets van. Ze bouwt verder op wat lezers al kennen. Wel geeft ze extra diepte aan Haymitch zijn personage, en aan de rol die hij later zal spelen in de Hongerspelen van Peeta en Katniss. Het resultaat is een verhaal vol terugblikken naar al gekende personages, in een wereld die voor veel lezers al goed gekend is. Een fijn geschreven verhaal dat goed in elkaar zit, zonder echt vernieuwend te zijn.